रमा बुढा मगर –======
तुलसिपुर फाल्गुण २५/२०७८,दाङ्ग श्थित तुलसिपुर बजार क्षेत्र लाई क लाइन देखी ङ लाइन सम्म नामाङ्कन गरिएको छ। बजारमा करोडौं,अरबौं लगानी लगाएका ठुला ब्यापारिक घरानाका व्यापारी हरु देख्न सकिन्छ भने यही तुलसिपुर बजारमा जीवन धान्न र परिवार पाल्न्का लागी मात्रै कैयन साना ब्यापारी हरुले चिया पसल देखि स-साना चाट पसल सम्म सञ्चालन गर्दै आइ रहेको देखिन्छ।
व्यापार ब्यबशाय लाई नियमन गर्न र रास्ट्र सञ्चालन का लागी व्यापारी हरु बाट कर असुल्न दाङ्ग श्थित तुलसिपुर बजारमा आन्तरिक राजश्व कार्यालय राखिएको छ। यही कार्यालय हाल ठुला ब्यापारीका लागी सहयोगी र साना ब्यापारी का लागी समस्या बन्दै आइ रहेको तथ्य प्रमाण बाहिर आएको छ।कानुनी ब्यबश्था अनुसार व्यापार ब्यबशाय सञ्चालन गर्ने ठुला व्यापारी लाई मूल्य अभिबृद्दी कर (भ्याटमा) दर्ता हुनु पर्छ भने साना व्यापारी लाई कमसेकम कर निर्धारण गरी पाना नं मा दर्ता हुनु पर्ने ब्यबश्था छ।
व्यापारी हरुले कानुनको अधिनमा रही व्यापार गरे नगरेको अनुगमन गर्न कर कार्यालय बाट कर अधिकृत हरुले कुनै पनी बखत कुनै पनी ब्यापारिक केन्द्रमा छापा मार्ने गर्दछ्न। तर यस्तै छापा मार्दा कर कार्यालय तुलसिपुर ले ठुला व्यापारी लाई हेर्दै नहेरी अति साना व्यापारी लाई मात्रै छापा मारेको तथ्य बाहिर आएको छ।
कर कार्यालय ले २०७८ सालको मंसिर ९ गते छापा मारी गणेश चाट भन्डार लाई ग्राहक लाई बिल नसिएको आरोपमा ५ हजार रुपैयाँ जरिवाना गरेको थियो।यस्तै कर कार्यालय ले अर्का यस्तै साना व्यापारी लाई पनी ग्राहक लाई बिल नदिएको आरोपमा ५ हजार रुपैयाँ जरीवाना गरेको पाइएको छ।तुलसिपुर ख लाइनमा रहेको लुगा नेपाल नामक टेलर लाई यस्तो कार्वाही गरिएको हो।
सुरेन्द्र दमाई सञ्चालक रहेको लुगा नेपाल सुट्ङ शर्टिङ मा मुस्किल ले ३ लाखको कपडा रहेको देखिन्छ तर तुलसिपुर बजारमा पचासौँ करोड रुपैयाँ को कपडा राखेर बसेका कपडा व्यापारी हरु पनी प्रशस्तै छन उनी हरुले कपडा बेच्दा कहिल्यै पनी ग्राहक लाई बिल दिंदैनन, तर ती ठुला व्यापारी तर्फ आँखा चिमलेको कर कार्यालय ले लुगा नेपाल जस्तो टुक्रे व्यापारी लाई भने ग्राहक लाई बिल नदिएको भनी कार्वाही स्वरुप ५ हजार रुपैयाँ जरिवाना गरेको छ।
कर कार्यालयमा दर्ता भइ सञ्चालनमा आएका व्यापारी हरुले कारोबार गर्दा आफुले सामान किन्दा र ग्राहक लाई सामान बेच्दा अनिवार्य बिल दिनु पर्ने ब्यबश्था छ।बिल नदिने व्यापारी लाइ मूल्य अभिबृद्दी कर ऐन २०५२ को दफा २९ को उप दफा १ (ग) मा पटक्कै पिच्छे १० हजार रुपैयाँ जरिवाना तथा बिल नलिने ग्राहक लाई पनी १ हजार रुपैयाँ जरीवाना हुने ब्यबश्था छ तर तुलसिपुर का कुनै पनी ठुला व्यापारी ले असली ग्राहक लाई असली बिल दिने गरेको
पाइन्न्न।ठुला व्यापारी हरु भ्याटमा दर्ता भएका हुन्छन तर तपाईं सामान किन्न जानू भयो भने उनले भ्याट बिल कहिल्यै पनी काट्दैनन भने कसैले बिल माग्यो भने भ्याट बिलको सट्टा स्टिमेट बिल दिएर पठाउछन तुलसिपुरका एक साना व्यापारी ले नाम नबताउने शर्तमा राप्ती पहिचान लाई बताए।
राप्ती पहिचान डटकम ले कर छली बिरुद्द ९ महिने गुप्त सुचना संकलन अभियान चलाएको थियो। सो क्रम मा राप्ती पहिचान ले भ्याटमा दर्ता रहेका व्यापारी सङ्ग ३७ हजार ६६० रुपैयाँ बराबरको काचो कपडा किनेको थियो।कपडा किन्दा व्यापारी हरु कसैले पनी भ्याट बिल दिएनन,उनी हरुले
भ्याटमा दर्ता भएको फम को नाम भन्दा फरक नाम भएको पाना मा दर्ता रहेको बिल दिएका थिए भने तुलसिपुर को एक कपडा व्यापारी सङ्ग मुखै हालेर भ्याट बिल मागे पछी उनले अभियान कर्ताले किनेको ६ मिटर कपडा लाई १९ मिटर किनेको बनाएर भ्याट बिल दिएको कुरा गुप्त सुचना
संकलनका टिम कमान्डले हामी लाई बतायो भने गाउँ बस्तिमा बस्ने मानिस हरुलाइ सामान किने पछी बिल माग्नु पर्छ भन्ने चेतना नभएको र बिल को पहिचान पनि गर्न नसक्ने भएकाले व्यापारी हरुले मनोमानी गर्ने गरि रहेको पाइएको बताउछ। यस्तै राप्ती पअहिचान डटकम ले तुलसिपुर बजारका ठुला हार्डवेयर पसल, भाँडा पसल, फेन्शी पसल, सुन पसल,मोबाइल पसल र इलेक्ट्रोनिक्सका अन्य सामान पाइने भ्याटमा दर्ता रहेका पसल हरुमा पनी गुप्त रुपमा सुचना संकलन गर्दा उनी हरुले पनी असली ग्राहक लाई ग्राहक बाट असुल गरेको दाम बराबर को भ्याट बिल नदिएको पाइयो।
व्यापारी ले आफुले सामान खरिद गरी सो ही सामान ग्राहक लाई बेच्दा २० प्रतिशत सम्म मूल्य अभिबृद्दी गर्न पाउने ब्यबश्था भए पनी उनी हरुले १०० प्रतिशत देखि ९०० प्रतिशत सम्म मूल्य अभिबृद्दी गरी सामान बेच्ने र असली ग्राहक लाई उसले तिरे बमोजिम रकमको बिल नदिएर अर्कै को नाममा २ प्रतिशत ३ प्रतिशत मात्र अभिबृदी गरेको
देखाएर बिल बिजक जारी गरी भ्याट छल्ने गरेको तथ्य पनी फेला परेको छ।ठुला व्यापारी बाट हाकाहाकी हुने गरेका यस्ता कु-किर्ती नियन्त्रण तिर जान नसकेको तुलसिपुर श्थित कर कार्यालय ले आन्तरिक राजश्व बिभाग बाट आएको वार्षिक सुचक तार्गेट पूरा गर्न भने साना व्यापारी लाई कार्वाहीको
दायरामा ल्याएर तार्गेट पूरा गर्ने गरेको कुरा नाम नबताउने शर्तमा एक जानकार ले हामी लाई बताए।ठुला व्यापारी हरुको हाकाहाकी नागरिक ठग्ने काम र कर छली गर्ने काम लाई नजर अंदाज गर्दै आइ रहेको तुलसिपुर श्थित आन्तरिक